Romantyczny patriotyzm walki, czy pozytywistyczny utylitaryzm – która z tych postaw jest ci bliższa i dlaczego? – plan

I ZAWIĄZANIE.

Odwieczny konflikt między „wiarą” a „czuciem”, „sercem” a „rozumem” – konsekwencje
sporu romantyków i klasyków wciąż są żywe. Kto bardziej potrzebny zniewolonej
ojczyźnie: dobry żołnierz, czy elokwentny dyplomata?

II ROZWINIĘCIE.

• romantyczni idealiści a rzeczywistość:
  – A. Mickiewicz – „Konrad Wallenrod” (problem bycia lisem albo lwem w walce
  przeciw zaborcy)
  – A. Mickiewicz – „Dziady cz. III” (metamorfoza Gustawa w zdecydowanego na wszystko
  Konrada – mesjasza narodu)
  – J. Słowacki – „Kordian” (Kordian i jego jednostkowy, podobny do rojeń szaleńców,
  dumny i bezowocny bunt
  – A. Mickiewicz „Księgi narodu polskiego i księgi pielgrzymstwa polskiego” (hasła
  wolności, braterstwa, walki „O wolność waszą i naszą” na sztandarach żołnierzy
  – tułaczy i emigrantów).
• postawa bohatera łączącego cechy romantycznego zafascynowania
  walką, z pozytywistycznym – racjonalnym podejściem do nowej rzeczywistości
  – B. Prus – „Lalka” (postać Wokulskiego) czasem też zaskoczenie i serwilizm
• racjonalizm, umiar, zasada „złotego środka”
  – A. Frycz Modrzewski – „O naprawie Rzeczpospolitej”
  – pisma H. Kołłątaja, St. Staszica (np. „Przestrogi dla Polski”)
  – program literatury pozytywizmu polskiego (pisma A. Świetochłowskiego)
  – „Wykłady filozofii pozytywnej” A. Comte’a

  III ZAKOŃCZENIE.

  W przypadku obu postaw można wykazać na zasadzie opozycji duże rozbieżności
  sposobu dążenia do wolnej ojczyzny. Obu postawom wiele można zarzucić, wiele
  też wskazać dobrego.
  Bardziej przychylam się ku postawie romantycznej, gdyż związane jest to z moją
  psychiką i typem osobowości. Preferuję program romantyczny, jakim jest „Oda
  do młodości” A. Mickiewicza.
  [PG]