Na przykładzie utworu „Ojciec Goriot” udowodnij myśl Stendhala: „Powieść to zwierciadło przechodzące się po gościńcu”.

Akcja „Ojca Goriot” rozgrywa się w Paryżu w latach 20. dwudziestego
stulecia. Dzieło to odzwierciedla życie, przekrój społeczny i obyczaje ówczesnego
Paryża.

Społeczeństwo wyraźnie podzielone jest na arystokrację, burżuazję, drobnomieszczaństwo,
służbę, studentów i margines społeczny. Balzac przedstawił społeczeństwo francuskie
jako naród zdominowany przez pieniądz. Nawet układy i związki między ludźmi
oparte są o interesy i zależności. Ludzie są obłudni, na zewnątrz piękni i wyniośli,
zaś wewnątrz zawistni i „brudni”. Zależy im jedynie na błyszczeniu w salonach,
tytułach i żądzy posiadania majątku. Jest to dla nich ważniejsze niż uczciwość
i prawdziwe uczucia. Kobiety są przedmiotem przetargów, zaś pozornie szczęśliwi
małżonkowie przeżywają pozamałżeńskie romanse i zdrady. Dzieje się tak ponieważ
małżeństwa te opierają się jedynie na korzyściach finansowych, brak w nich miłości
i wzajemnego zaufania. Takie też związki zawarły córki ojca Goriot. Delfina
poślubiła bankiera, gdyż zawsze chciała posiadać duży majątek. Wielkość środków
finansowych nie sprostała jednak jej chęci posiadania tytułu. Nawiązała więc
romans z arystokratą Eugeniuszem de Rastignac, który dzięki swojej pozycji wprowadził
ją w wyższe kręgi towarzyskie. Druga córka, Anastazja, miała duże upodobania
do tytułów, wyszła więc za człowieka, który z chwilą zaślubin obdarował ją tytułem
hrabiny. Stała się więc pełnoprawnym członkiem arystokratycznego świata, najzamożniejszego,
najbardziej bezwzględnego, ale budzącego uznanie i szacunek wśród narodu.
W dziele Balzaca następuje „odwrócenie” losów Antygony, która przez wieki uznawana
była za uosobienie wiernej córki i siostry. Anastazja i Delfina przypominały
sobie o ojcu jedynie w chwilach potrzeb finansowych. I mimo że ojciec Goriot
posiadał spory majątek, córki wstydziły się go, gdyż był żywym symbolem ich
niskiego pochodzenia. Ich zachowanie i stosunek do ojca wynikały m.in. z tego
jak je wychował. Spełniając ich wszystkie zachcianki, rozpieszczał je. Stały
się one zimnymi i oschłymi egoistkami. Ojciec nie ukształtował w nich poczucia
obowiązku wobec bliskich. Mimo że jego miłość była prawdziwa i niezwykle egzaltowana,
nie umiały one odwzajemnić jej nawet odrobiną szacunku. Umierający ojciec Goriot
do ostatniej chwili miał nadzieję na spotkanie ukochanych córek. One jednak
wolały pójść na bal, było to radośniejsze miejsce niż łóżko konającego człowieka.
Tam można było się zabawić, nawiązać nowe znajomości.
Kształtujące się bezwzględne i egoistyczne ideały formowały sylwetkę paryskiego
świata, toteż aż wołał on o ocalenie choć jednej z humanitarnych cnót człowieka:
miłości, przyjaźni lub choćby uczciwości.
Mimo że data powstania utworu wskazuje epokę romantyzmu jest on powieścią realistyczną.
Jest dziełem, które wiernie i szczegółowo odzwierciedla rzeczywistość, a przez
to staje się lustrem ludzi i wydarzeń. Odtworzony przez Balzaca świat funkcjonuje
w momencie zmian społecznych – oto zdeklarowany feudalizm ustępuje miejsca kapitalizmowi.
„Ojciec Goriot” spełnia podstawowe cele powieści realistycznej: pokazuje świat
z punktu widzenia zwykłego człowieka, odkrywa i obnaża prawa rządzące rzeczywistością,
a także ujawnia prawdy o życiu.
[MPa]