Określ konstrukcję dramatu Szekspira na podstawie „Makbeta”

William Shakespeare, wybitny dramaturg doby angielskiego
odrodzenia, dokonał rewolucyjnej zmiany w konstrukcji dramatu. Stworzył tzw.
dramat elżbietański.

Dramat antyczny uległ tu zasadniczym przekształceniom i
zyskał nowe cechy, które wprowadziły go na stałe w historię kultury europejskiej.
Szekspir rozbił tradycyjny układ stasima – epejsodia, zarzucił zasady jedności
czasu, miejsca i akcji oraz decorum. Każda tragedia szekspirowska odznacza
się więc charakterystycznym układem akcji – zawiązanie (np. w „Makbecie”: spotkanie
bohatera z wiedźmami), kolejne wydarzenia potęgują napięcie i prowadzą do punktu
kulminacyjnego (morderstwo króla Dunkana), następnie spadek napięcia, aż do
rozwiązania (śmierć Makbeta).
Szekspir sprawia, że bohaterowie przekształcają swą osobowość w miarę rozwoju
akcji, ale przebieg wydarzeń rozbija zasadę fatum, gdyż np. upadek Makbeta wiąże
się nie tyle z nieubłaganym losem, ile z nieszczęśliwym splotem zdarzeń, uleganiem
podstępnym podszeptom zła, głęboko zakorzenionego w jego psychice.
Uwidacznia się też zasada konsekwencji dramaturgicznej, ponieważ wszelkie wątki
mają swe rozwiązanie w finale sztuki. Szekspir stawia przed swymi bohaterami
wolność wyboru: nigdy nie wiemy, jak ostatecznie będzie wyglądało zakończenie
– przecież Makbet może odrzucić od siebie namowy sił nieczystych. Autor dramatu
wskazuje na uwikłanie tych sił w czyny postaci, w całą historię – „dokonawszy
na wieki wyboru, w każdej chwili wybierać muszę” – i pokazuje, że człowiek to
istota, od której wszystko wychodzi i wszystko przeciw niej się obraca.
W strukturze dramatu Szekspir stosuje didaskalia, wkomponowuje sceny zbiorowe
i batalistyczne, stwarza obraz prawdziwej i wielkiej historii odbywającej się
na małej scenie.
W ten sposób na przykładzie Makbeta można wykazać słuszność twierdzenia pewnego
humanisty, że: „Szekspir i Dante podzielili między siebie świat na dwoje. Trzeciego
nie ma”.
[PG]