Co to znaczy, że literatura średniowieczna ma charakter paranetyczny?

Literatura średniowiecza miała charakter wybitnie utylitarny.
Tworzono ją z myślą o odbiorcy i o tym, jak miała na niego wpłynąć. Miała więc
uczyć, kształcić, ukazywać pozytywne wzorce moralne.

Jak pisze św. Augustyn:
„Lepiej być zganionym przez gramatyków, niż niezrozumianym przez lud” lub św.
Hieronim: „Kaznodzieja winien wzbudzać więcej jęków niż zachwytów”. Literatura
tworzyła więc wzorce osobowe. W historiografii był to wzór idealnego – prawego,
sprawiedliwego i pobożnego władcy (np. Bolesław Chrobry w Kronice Galla Anonima,
lub Karol Wielki – u Einharda), idealnego rycerza – świętego krzyżowca wojującego
z niewiernymi. W eposach rycerskich (np. „Pieśń o Rolandzie” z cyklu „Chansons
de geste”) był to prawy i wierny wasal, odważny i mężny wojownik, obrońca kobiet
i kościoła, honoru i wzór cnót rycerskich, ale też czuły kochanek wielbiący
swą, często „zimną” damę serca.
Dzieła hagiograficzne (żywoty świętych np. „Żywot św. Aleksego”) proponowały
wzory ascezy i umartwienia, życie w zgodzie z zasadą: „Vanitas, vanitatum et
omnia vanitas” i w ten sposób, wyrzekając się marnych rozkoszy ziemskich, dążeniu
do szczęścia wiecznego.
W literaturze plebejskiej kreowano też wizerunek wzorowego mieszczanina. W wierszach
nadwornych poetów pisano o dworzaninie. Nie zapominano też o ideale kobiety
średniowiecznej mającej być pięknym i chłodnym obiektem wzdychań rycerzy.
W ten sposób literatura usiłowała wpłynąć na człowieka, aby uczynić go ziemskim
ideałem w ramach systemu feudalnego. Wszczepić mu cnotę i nieustanne dążenie
w myślach i czynach ku Bogu.
[PG]

Komentarz
Praca zgodna z tematem. Trafny dobór materiału rzeczowego,
ale dość ograniczony.