Omów nurt poezji dworskiej (barok) – J.A. Morsztyn.

Poezja dworska w opozycji do ziemiańskiej hołdowała temu
co ulotne, frywolne, ale głęboko uduchowione. Związana była przede wszystkim
z dworami magnackimi, otwarta na wszelkie zagraniczne wzorce i nowości.

Najznamienitszym jej przedstawicielem był w kraju J.A. Morsztyn. Nazywany „polskim
marinistą” gdyż wzorował się na zachodnim poecie G. Marino. Tak jak on wykorzystywał
wyszukane metody twórcze takie, jak koncept (niespodzianka poetycka), paradoks
(błyskotliwa myśl, której podstawą staje się zestawienie zjawisk pozornie wykluczających
się), oksymoron (pojęcia przeciwstawne), antyteza, kontrast. Jego utwory charakteryzuje
niezwykła malowniczość (rozbudowane metafory, epitety, zaskakująca pointa) i
zmysłowość. Poruszane bowiem tematy to przede wszystkim miłość, kobieta, stosunki
„męsko-damskie”.
Jak już wspomniałam Morsztyn oddziałuje na wszystkie zmysły czytelnika – przez
metaforyczny opis („Do trupa”) zestawienie antytez i paradoksów. Miłość, według
poety, dotyczy głównie wrażeń cielesnych (brak czucia i oddechu – co upodobnia
do nieboszczyka), a dopiero jej brak powoduje śmierć duchową. Uczucie to może
sprawiać cuda („Cuda miłości”), urzeczywistnia to co pozornie niemożliwe. Miłość
ziemska i doczesna zbliża do tego co metafizyczne – do Boga. Stosunek Morsztyna
do kobiety („Niestatek”) jest przez same adresatki uważany za nieco przejaskrawiony
(niestałość niewiast) – to hiperbola. Poeta posługuje się w swojej twórczości
jedną z trudniejszych form literackich jaką jest sonet.
[AW]

Komentarz
Praca w sposób syntetyczny przekazuje wiadomości z podręcznika, nie popierając ich jednak analizą jednego choćby tekstu literackiego. Może być uznana za odpowiedź na egzaminie ustnym.