osobowe formy czasownika

Osobowe formy czasownika, to takie formy, w których możemy wskazać na działającą osobę, np. (ja) śpię, (ona) śpiewała, (wy) czytaliście. W zdaniu pełnią one funkcję orzeczenia.

Odmiana czasowników przez osoby nosi nazwę koniugacji. Czasownik w formie osobowej odmienia się przez:

a) trzy osoby: pierwszą, drugą, trzecią, np. (1. os. ja) czytam, (2. os. ty) czytasz, (3. os. on, ona, ono) czyta, (1. os. my) czytamy, (2. os. wy) czytacie, (3. os. oni, one) czytają,

b) dwie liczby: pojedynczą i mnogą, np. lp.: (ja) czytam, (ty) czytasz, (on, ona, ono) czyta, lm.: (my) czytamy, (wy) czytacie, (oni, one) czytają,

c) trzy czasy (tylko w trybie orzekającym): teraźniejszy, przeszły, przyszły, np. piszę, pisałem, będę pisał,

d) trzy tryby: orzekający, rozkazujący, przypuszczający, np. śpisz, śpij, spałbyś,

e) trzy strony: czynną, bierną, zwrotną, np. myję (kogoś),jestem myty, myję się. Czasowniki mające zarówno stronę czynną, jak i bierną nazywamy przechodnimi. Występujące tylko w stronie czynnej – nieprzechodnimi.

Niektóre z osobowych form czasownika są zróżnicowane rodzajowo: na rodzaj męski, żeński i nijaki w liczbie pojedynczej, oraz męskoosobowy i niemęskoosobowy w liczbie mnogiej, np. (on) pisał, (ona) pisała, (ono) pisało, (oni) pisali, (one) pisały. Większość czasowników występuje w dwóch aspektach: dokonanym, np. napisać i niedokonanym, np. pisać.