składnia zdania złożonego współrzędnie
W zdaniu złożonym współrzędnie żadne ze zdań składowych nie określa drugiego, lecz uzupełniają się one wzajemnie. Zazwyczaj zdania składowe zdania złożonego współrzędnie mogą funkcjonować samodzielnie, zachowując logikę i spójność.
Rodzaje zdań złożonych współrzędnie:
a) łączne: treść zdań składowych łączy się w czasie lub w przestrzeni, ale nie są one zależne od siebie znaczeniowo, np. Obudziłam się wcześnie rano i zaparzyłam świeżą kawę w dzbanku.
Zdania współrzędne łączne najczęściej powiązane są spójnikami: i, oraz, ani, ni.
b) rozłączne: treść zdań współrzędnych wyklucza się wzajemnie, np. Pobiegnę do wioski po mleko albo wymiotę suche liście sprzed domu.
Zdania współrzędne rozłączne powiązane są spójnikami: albo, lub, czy, bądź.
c) przeciwstawne: treść zdań współrzędnych przeciwstawia się sobie wzajemnie, np. Młoda kobieta nie wzbudziła we mnie zaufania, ale przyjęłam ofiarowaną pomoc.
Zdania współrzędne przeciwstawne powiązane są spójnikami: ale, lecz, a, jednak, zaś, natomiast.
d) wynikowe: treść drugiego zdania wynika z treści pierwszego, np. Wiał coraz zimniejszy wiatr, więc wilgi chowały zziębnięte głowy pod skrzydła.
Zdania współrzędne wynikowe powiązane są spójnikami: więc, zatem, toteż, dlatego.
Wiele zdań współrzędnie złożonych (zwłaszcza łącznych) to zdania bezspójnikowe.